Γιατί η Ε.Ε. τρέμει τον Τραμπ
ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΛΟΥΧΟΣ
Ούτε ο Στάλιν να είχε σηκωθεί από τον τάφο δεν θα είχε σκορπίσει τέτοιο φόβο στην Ευρώπη. Στις ΗΠΑ ψήφισαν για πρόεδρο, όμως, πρωτοφανής είναι ο πανικός που έχει καταλάβει διάφορα συστήματα εξουσίας (όχι τους λαούς) στη Γηραιά Ηπειρο.
Και δεν μπορούσε να υπάρξει πιο ξεκάθαρη έκφραση του φόβου από τα κρύα και γεμάτα αστερίσκους μηνύματα υποδοχής του εκλεγμένου Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ στα διάφορα… αναγκαστικά «συγχαρητήρια» που, με βαριά καρδιά και με πολύ λίγη σκέψη, του έστειλαν οι κυβερνήσεις των μεγάλων κρατών της Ε.Ε. αλλά και οι ίδιες οι Βρυξέλλες.
Η ουσία όλων αυτών είναι μία: η Ευρώπη τρέμει τον Τραμπ και μάλιστα πολύ και για πολλούς και ποικίλους λόγους, στην καρδιά των οποίων βρίσκεται η αποτυχία αυτής της πλευράς του Ατλαντικού να καταστεί εκείνο που οι λαοί της κάποτε ονειρεύτηκαν.
Τι είναι εκείνο που ανησυχεί τη Γηραιά Ηπειρο; Είναι το ισχυρό ενδεχόμενο ο Τραμπ να κάνει πράξη όσα έχει πει. Όμως προσοχή: αυτό δεν αφορά τα σημεία του πολιτικού του λόγου για τα οποία επικρίθηκε στις ΗΠΑ, σε σχέση λ.χ. με το τείχος στο Μεξικό, τους μουσουλμάνους και όλα τα συναφή – οι ευρωπαικές κυβερνήσεις δεν δίνουν πεντάρα για όλα αυτά, απλώς κρύβονται πίσω τους. Αντίθετα, πολύ θα ήθελαν να μπορούσαν να τον αντιγράψουν…
Το θέμα είναι ότι η γερμανική σημερινή Ευρώπη όχι απλώς μένει πλέον πίσω, αλλά δεν ξέρει καν που θέλει και που μπορεί να πάει. Πληρώνει τώρα ακριβά την εσωτερική της διάσπαση που έχει φέρει ο ηγεμονισμός του Βερολίνου και τα αδιέξοδα που έχει γεννήσει η συνακόλουθη πολιτική της άγριας λιτότητας.
Εκείνα που έχουν τρομοκρατήσει την Ε.Ε. έχουν να κάνουν με τον φόβο τους μήπως και ο Τραμπ καταφέρει να κάνει πράξη το κεντρικό σύνθημά του, το οποίο ήταν και σύνθημα του Ρήγκαν ο οποίος τελείωσε τον Ψυχρό Πόλεμο: το να κάνει την Αμερική μεγάλη ξανά, την ώρα που η Ευρώπη περίπου θα διαλύεται πριν καν ολοκληρωθεί ως ενιαία οντότητα...
Η Αμερική ουδέποτε έπαψε να είναι η ισχυρότερη οικονομικά και στρατιωτικά χώρα της γης. Όμως, ο ρόλος της στα διεθνή πράγματα είχε σταδιακά υποχωρήσει τα τελευταία χρόνια. Όχι μόνον με την κακή τροπή που πήρε η Αραβική Ανοιξη ή η σύγκρουση στην Κριμαία, αλλά και με την αλλαγή των μεταπολεμικών ισορροπιών στις σχέσεις της με το Βερολίνο και την Ενωση που εκείνο επί της ουσίας διευθύνει.
Όμως η Μέρκελ και ο Σόιμπλε, όπως και ο Γκάμπριελ ξέρουν πολύ καλά ότι στον Τραμπ δεν θα μπορεί κανείς να μιλάει όπως έχουν τα τελευταία χρόνια συνηθίσει, ενίοτε από θέση προκλητικής υπεροψίας. Αυτό, απλά δεν γίνεται. Σε κανένα ζήτημα. Όχι μόνον στα πολιτικά, αλλά και στα εμπορικά, όπως στη γιγάντια εμπορική συμφωνία για τις δύο πλευρές του Ατλαντικού, που τώρα θα καταστεί μια δύσκολη υπόθεση...
Ταυτόχρονα, μετά τη νίκη Τραμπ, οι επικείμενες διαπραγματεύσεις για το Brexit αποκτούν άλλη δυναμική, όπως και η ίδια η σημασία της εξόδου της Βρετανίας από την Ε.Ε. Όπως ήδη έδειξε η ευτυχέστατη με το αποτέλεσμα Βρετανίδα πρωθυπουργός Τερέζα Μέι, οι αμυντικές και εμπορικές σχέσεις των δύο κρατών θα ισχυροποιηθούν ακόμα περισσότερο κάτι που αποτελεί διπλό πρόβλημα για το Βερολίνο και τις Βρυξέλλες: όχι μόνον θα δυσκολευτούν ακόμα περισσότερο με τη Βρετανία, αλλά, θα βρεθούν αναγκασμένοι να ανακτήσουν χαμένο έδαφος στα ζητήματα εμπορίου και ασφάλειας, με μεγάλο κόστος.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι σε σύντομο χρόνο ένας ισχυρός οικονομικός και αμυντικός ατλαντικός άξονας θα έχει συγκροτηθεί πέρα από την Ε.Ε., η οποία θα κοιτάει, πάλι, αμήχανη, έτσι όπως τα έχει καταφέρει το Βερολίνο.
Στη Γερμανία ξέρουν επίσης ότι η οικονομική πολιτική του Τραμπ, ιδίως ο παρεμβατισμός έναντι της Κίνας, η πτώση των φορολογικών συντελεστών για τις επιχειρήσεις και κυρίως οι μεγάλες δημόσιες επενδύσεις τύπου Ρούζβελτ, θα φέρουν γρήγορα πολύ σημαντικά, απτά αποτελέσματα για την αμερικανική οικονομία και κοινωνία. Και αυτό τους ενοχλεί διπλά: πρώτον επειδή η Γερμανία χτίζει όλη της την πολιτική των τελευταίων χρόνων πάνω στις οικονομικές σχέσεις με το Πεκίνο και, δεύτερον, επειδή οι πάντες θα δουν τη διαφορά των δύο μοντέλων στην πράξη με τον πιο εμφατικό τρόπο.
Αυτό είναι που οδηγεί και στον πιο μεγάλο κίνδυνο, τον πολιτικό: η επιτυχία του Τραμπ απειλεί τις ευρωπαικές καγκελαρίες και τις πολιτικές τους με αφανισμό, καθώς το παράδειγμα θα περάσει στους λαούς της Ευρώπης πολύ ηχηρά και πολύ γρήγορα. Και τότε, όλοι θα δουν τη διαφορά ανάμεσα στο δρόμο που δείχνει η πυξίδα της γερμανικής Ευρώπης με εκείνον που θα ζει η Αμερική, η οποία δεν δίστασε να αποτινάξει το κατεστημένο της, ακόμα και με τον κίνδυνο κάποιων ακραίων πολιτικών, οι οποίες, πάντως, κατά το μεγαλύτερο μέρους τους φαίνεται ήδη να έχουν μαζευτεί.
Σε αυτή την απογύμνωση και την πιθανή αποτίναξη αποτυχόντων ευρωπαικών συστημάτων έγκειται ο πιο βαθύς φόβος των μεγάλων της Ευρώπης, που δεν έχουν καν μια Lady Gaga ή μια Madonna να ρίξουν στις μάχες τους... Και στον «κίνδυνο» ο Τραμπ να καταφέρει να κρατήσει την υπόσχεσή του για την Αμερική, που θα κάνει την Ευρώπη ξανά μια μάλλον ασήμαντη παρένθεση ανάμεσα στους δύο μεγάλους παίκτες του κόσμου – γιατί η πιθανή συνεννόηση των ΗΠΑ με τη Ρωσία επίσης κάνει το Βερολίνο και τρέμει.
Για την ευρωπαική αποτυχία, όμως, ο μόνος που δεν θα φταίει, είναι ο ίδιος ο Τραμπ…
ΤΟ ΒΗΜΑ
